Różne religie i mitologie mają swoje własne bóstwa stwórcze, które są odpowiedzialne za stworzenie świata lub wszechświata. Oto niektóre z nich:
1. Religie Abrahama
— Jahwe (Judaizm, Chrześcijaństwo): W Biblii Bóg Jahwe jest opisywany jako stwórca nieba i ziemi.
— Allah (Islam): W Koranie Allah jest uznawany za stwórcę wszechświata.
2. Mitologia grecka
— Chaos: W mitologii greckiej Chaos jest pierwotnym bytem, z którego wyłoniło się wszystko inne.
— Gaia: Matka Ziemia, która razem z Uranosem (niebem) stworzyła tytanów i inne istoty.
— Prometeusz: W niektórych wersjach mitów, Prometeusz ukształtował ludzi z gliny.
3. Mitologia nordycka
— Ymir: W mitologii nordyckiej Ymir, olbrzym, został zabity przez bogów Odyna, Wilego i We, którzy z jego ciała stworzyli świat.
4. Mitologia hinduska
— Brahma: W hinduizmie Brahma jest bogiem stwórcą, częścią trymurti, obok Wisznu (utrzymującego) i Śiwy (niszczyciela).
— Prajapati: W Weddach Prajapati jest często wymieniany jako pierwotny stwórca.
5. Mitologia egipska
— Atum: W mitologii egipskiej Atum jest bogiem, który sam z siebie stworzył inne bóstwa i świat.
— Ptah: W Memfis Ptah był uznawany za stwórcę świata poprzez moc słowa.
6. Mitologia mezopotamska
— Marduk: W babilońskiej mitologii Marduk pokonał potwora Tiamat i stworzył z jej ciała ziemię i niebo.
— Enlil: W sumeryjskiej mitologii Enlil był bogiem powietrza, który miał wpływ na stworzenie świata.
7. Mitologia aztecka
— Ometeotl: W mitologii Azteków Ometeotl to bóg dwoistości, który stworzył inne bóstwa i świat.
— Quetzalcoatl i Tezcatlipoca: W jednym z mitów to ci bogowie tworzą świat po zniszczeniu poprzedniego.
8. Mitologia chińska
— Pangu: W mitologii chińskiej Pangu jest olbrzymem, który wyłonił się z pierwotnego chaosu i oddzielił niebo od ziemi, tworząc świat.
9. Mitologia japońska
— Izanagi i Izanami: W mitologii japońskiej para boskich istot, która stworzyła wyspy Japonii i inne elementy świata.
10. Mitologia słowiańska
— Rod: W mitologii słowiańskiej Rod był bogiem stwórcą, związanym z początkiem świata i życiem.
11. Mitologia australijska (Aborygeni)
— Baiame: Uważany za boga stwórcę w wielu mitologiach aborygeńskich.
12. Mitologia afrykańska
— Nyame (Akan): W mitologii Akan z Ghany Nyame jest bogiem stwórcą.
— Olorun (Joruba): W mitologii Joruba Olorun jest najwyższym bogiem, który stworzył świat.
Każda z tych postaci pełni kluczową rolę w kosmogonii danej religii lub kultury, reprezentując siły kreacji, porządku i życia.
Oto zestawienie źródeł, z których pochodzą informacje o bogach stwórcach w różnych mitologiach i religiach. Są to głównie starożytne teksty, eposy, mitologiczne zbiory i święte księgi, które przekazują opowieści o stworzeniu świata:
Religie Abrahamowe:
1. Jahwe (Judaizm, Chrześcijaństwo)
— Biblia: Księga Rodzaju (Stary Testament), szczególnie rozdziały 1-3, opowiadające o stworzeniu świata przez Boga.
2. Allah (Islam)
— Koran: Księgi Koranu, w szczególności Surah Al-Baqarah (2:117), Surah Al-Anbiya (21:30-33) oraz inne sury opisujące proces stworzenia przez Boga.
Mitologia Grecka:
1. Chaos i Gaia
— Teogonia autorstwa Hezjoda: opowieść o początkach świata, narodzinach bogów i stworzeniu kosmosu.
— Mitologia Grecka z różnych zbiorów, takich jak „Biblioteka Apollodora” – kompendium greckich mitów.
2. Prometeusz
— Teogonia Hezjoda: opowieść o stworzeniu człowieka przez Prometeusza i jego późniejsza rola jako obrońcy ludzkości.
— Prometeusz w okowach autorstwa Ajschylosa: tragedia opowiadająca o Prometeuszu i jego poświęceniu dla ludzkości.
Mitologia Nordycka:
1. Ymir
— Edda Starsza (Poetycka) i Edda Młodsza (Prozaiczna): zbiory mitów nordyckich, zawierające opowieści o stworzeniu świata z ciała Ymira.
Mitologia Hinduska:
1. Prajapati i Brahma
— Wedy: najstarsze święte teksty hinduizmu, szczególnie Rigweda i Upaniszady, które opisują kosmogonię i stworzenie świata.
— Purany, w szczególności Brahma Purana i Vishnu Purana: opowieści o Brahmie jako stwórcy.
Mitologia Egipska:
1. Atum
— Teksty Piramid: starożytne egipskie teksty religijne opisujące Atuma jako stwórcę świata.
— Księga Zmarłych: opisy kosmogonii i roli Atuma w stworzeniu.
2. Ptah
— Mitologia Memficka: wersja kosmogonii egipskiej, w której Ptah, za pomocą słowa, stwarza świat.
Mitologia Mezopotamska:
1. Marduk
— Enuma Elisz: babiloński epos o stworzeniu świata, w którym Marduk pokonuje Tiamat i tworzy wszechświat.
2. Enlil
— Epos o Atrahasisie: opowieść o potopie i roli Enlila w kosmogonii mezopotamskiej.
— Epos o Gilgameszu: również zawiera wzmianki o Enlilu i jego wpływie na ludzkość.
Mitologia Aztecka:
1. Ometeotl, Quetzalcoatl i Tezcatlipoca
— Kodeks Borgia i Kodeks Florentyński: zbiory mitów i opowieści o bogach azteckich, w tym stwórcach.
— Historia de los Mexicanos por sus Pinturas: opis kosmogonii azteckiej, który mówi o roli Quetzalcoatla i Tezcatlipoki w stworzeniu świata.
Mitologia Chińska:
1. Pangu
— Kronika Dynastii Han: starożytne chińskie kroniki, które zawierają opowieść o stworzeniu świata przez Pangu.
Mitologia Japońska:
1. Izanagi i Izanami
— Kojiki i Nihon Shoki: japońskie kroniki mitologiczne zawierające szczegółowe opowieści o stworzeniu wysp Japonii przez Izanagiego i Izanami.
Mitologia Słowiańska:
1. Rod
— Mitologia słowiańska: wiedza na temat Roda pochodzi z różnych słowiańskich podań i tradycji ustnych, często zapisywanych w późniejszych czasach przez etnografów.
Mitologia Aborygenów Australijskich:
1. Baiame
— Tradycje ustne i mity przekazywane przez plemiona aborygeńskie, szczególnie związane z wierzeniami plemion z Nowej Południowej Walii.
Mitologia Afrykańska:
1. Nyame (Akan)
— Tradycje ustne plemion Akan, opisujące Nyame jako boga stwórcę.
2. Olorun (Joruba)
— Ifa: święty system wróżbiarski i mitologiczny Joruba, opisujący Oloruna jako stwórcę i najwyższe bóstwo.
Mitologia Inkaska:
1. Viracocha
— Relaciones de los Quipucamayos: kroniki i relacje o mitach inkaskich spisane przez Hiszpanów po podboju Inków.
— Mitologia andyjska: relacje ustne przekazywane przez ludy zamieszkujące Andy, a także późniejsze zapisy kronikarzy.
Te źródła są fundamentem opowieści o bogach stwórcach w różnych religiach i mitologiach. Każda z tych tradycji oferuje unikalny wgląd w kosmogonię i opowieści o pochodzeniu wszechświata.
