VIRACOCHA
Viracocha, znany również jako Wiraqocha lub Apu Qun Tiqsi Wiraqutra, był uznawany za jednego z głównych bogów w panteonie inkaskim i odgrywał rolę najwyższego boga stwórcy. Według wierzeń Inków, Viracocha stworzył niebo, ziemię, słońce, księżyc i gwiazdy, a także wszystkie istoty żywe. Co ciekawe, jego kult wykraczał poza samych Inków – był czczony także przez wcześniejsze andyjskie ludy, co czyni go jednym z najstarszych bogów regionu.
Stworzenie Świata i Ludzkości
W mitach Viracocha odgrywa kluczową rolę w stworzeniu świata. Według jednej z wersji mitu, Viracocha najpierw stworzył ciemność i pierwotny chaos, a potem uporządkował świat, oddzielając ziemię od nieba, a w końcu stworzył światło. Następnie stworzył pierwszych ludzi z gliny, jednak byli oni prymitywni i słabi, więc Viracocha postanowił ich zniszczyć, wywołując potop. Po potopie stworzył nowych ludzi, którzy zamieszkali ziemię.
Postać Wędrowca
Viracocha często przedstawiany jest jako bóg wędrowiec, który po stworzeniu świata przemierzał Andami, ucząc ludzi podstaw cywilizacji – rolnictwa, budownictwa, pisma oraz zasad moralnych. W mitach występuje w przebraniu skromnego, brodatego starca ubranego w proste szaty, co miało symbolizować jego bliskość do ludzi i pokorę mimo swojej boskiej mocy.
W swoich wędrówkach Viracocha dokonał wielu cudów, a także zniszczył plemiona, które sprzeciwiały się jego woli. W jednej z opowieści po zakończeniu swojej misji Viracocha zniknął na zachodzie, w morzu, obiecując, że kiedyś powróci.
Związek z Innymi Bogami Inkaskimi
Mimo że Viracocha był stwórcą świata, w religii Inków centralne miejsce kultu zajmował Inti, bóg słońca, a także Pachamama, bogini ziemi. Viracocha, choć był stwórcą, często działał w tle, a to Inti był bóstwem, które zapewniało płodność ziemi i opiekę nad ludźmi na co dzień.
Niektóre tradycje wskazują, że Viracocha mógł być ojcem Inti oraz Mamy Kilyi, bogini księżyca, co sugeruje, że stworzył także najważniejsze bóstwa inkaskiego panteonu. Jego relacje z innymi bogami są jednak zróżnicowane w zależności od wersji mitów, co może wynikać z tego, że jego kult był starszy niż sam system wierzeń Inków.
Viracocha w Kultura Inkaska
Pomimo swojego wielkiego znaczenia w mitologii, kult Viracochy nie był tak silnie zakorzeniony jak kult Inti. Inkowie skupiali się bardziej na bogach związanych z codziennym życiem, jak słońce (Inti) czy ziemia (Pachamama), podczas gdy Viracocha był bardziej transcendentnym bogiem stwórcą. Jego świątynie były mniej liczne, ale istniały ważne ośrodki jego kultu, takie jak świątynia w Tiwanaku, która jest jednym z najważniejszych miejsc archeologicznych w regionie andyjskim.
Podsumowanie
Viracocha to główny bóg stwórca w mitologii inkaskiej, który stworzył świat, ludzi i inne bóstwa. Choć jego kult nie był tak silny jak kult Inti, odgrywał centralną rolę w kosmogonii Inków. Jest postacią, która wędrowała po świecie, nauczając ludzkość i przynosząc cywilizację. Mimo że nie pojawił się we wcześniejszej liście, jest niezwykle ważną postacią w mitologiach andyjskich, i zasługuje na szczególne miejsce w panteonie bogów stwórczych.
