IZANAGI I IZANAMI
Izanagi i Izanami to para bóstw stwórczych w mitologii japońskiej, którzy odegrali kluczową rolę w powstaniu świata, wysp Japonii oraz innych bóstw. Ich historia jest centralnym elementem mitologii zawartej w najważniejszych tekstach starożytnej Japonii, takich jak „Kojiki” (Księga dawnych wydarzeń) i „Nihon Shoki” (Kroniki Japonii).
Izanagi i Izanami – stworzenie świata
- Początek stworzenia: Na początku kosmosu, kiedy Ziemia była tylko bezkształtną masą, bóstwa wyłoniły się w niebiańskich sferach (Takamagahara). Najważniejszym zadaniem, które miały do wykonania, było stworzenie ziemskiego świata. Wysłali więc parę bóstw – Izanagiego („On, który zaprasza”) i Izanami („Ona, która zaprasza”) – by dokończyli dzieło stworzenia.
- Boska włócznia: Izanagi i Izanami otrzymali boską włócznię o nazwie Amenonuhoko („Niebiańska Włócznia”), której użyli, aby ukształtować Ziemię. Stanęli na pływającym moście między niebem a ziemią i zanurzyli włócznię w praoceanie, mieszając nim w bezkształtną substancję. Kiedy unieśli włócznię, krople, które spadły z jej końca, zamieniły się w pierwszą wyspę – Onogoro.
Zaślubiny Izanagi i Izanami oraz stworzenie wysp Japonii
- Ceremonia zaślubin: Izanagi i Izanami zamieszkali na wyspie Onogoro i postanowili się połączyć w związku, aby stworzyć kolejne wyspy. W tym celu odprawili rytualny obrzęd, podczas którego chodzili wokół słupa, symbolizującego ich jedność. Izanami podeszła z lewej strony, a Izanagi z prawej, jednak w trakcie spotkania Izanami jako pierwsza przemówiła, co zostało uznane za błąd rytualny.
- Narodziny pierwszych stworzeń: Z powodu błędu w ceremonii pierwsze ich potomstwo – dwójka dzieci – okazało się zdeformowane. Izanagi i Izanami postanowili ponownie zasięgnąć rady bogów, którzy poinformowali ich, że to Izanagi, jako mężczyzna, powinien pierwszy przemówić podczas ceremonii. Para odprawiła więc rytuał ponownie, tym razem poprawnie.
- Stworzenie wysp Japonii: Po udanym rytuale Izanagi i Izanami stworzyli kolejne wyspy, które stanowią współczesną Japonię, w tym Awaji, Shikoku, Kyushu i Honshu – największą z wysp. Zostali także rodzicami innych bóstw, które reprezentowały różne aspekty natury, takie jak góry, rzeki, wiatry i morza.
Narodziny bogów i śmierć Izanami
- Narodziny bóstw natury: Izanami urodziła wiele potężnych bóstw, w tym bóstwa gór, mórz, wiatru oraz bóstwo ognia, Kagutsuchi. Jednak narodziny Kagutsuchi były tragiczne – bóg ognia spowodował, że Izanami śmiertelnie poparzyła się podczas porodu.
- Śmierć Izanami: Izanami, będąca na granicy śmierci, zeszła do Yomi – świata umarłych. Izanagi, głęboko zrozpaczony jej odejściem, postanowił udać się za nią, aby ją odzyskać. Jednak po dotarciu do Yomi odkrył, że Izanami zmieniła się w potworną, gnijącą postać. Mimo próśb, by nie oglądał jej, Izanagi zapalił pochodnię i ujrzał jej zniszczone ciało.
Izanagi w świecie umarłych i rozstanie z Izanami
- Ucieczka z Yomi: Przerażony widokiem Izanami, Izanagi zaczął uciekać z Yomi. Izanami, rozgniewana tym, że jej mąż ją zobaczył w takiej postaci, wysłała za nim demony, by go ścigały. Izanagi jednak zdołał uciec i zablokował wejście do Yomi wielkim głazem, oddzielając świat żywych od świata umarłych.
- Rozwód bogów: Przed odejściem Izanami przysięgła, że każdego dnia zabije tysiąc osób w świecie żywych. Izanagi odpowiedział, że każdego dnia spłodzi tysiąc pięćset nowych, aby zrównoważyć jej działania. To rozstanie symbolizuje nierozłączność życia i śmierci w cyklu natury.
Oczyszczenie Izanagiego i narodziny Amaterasu, Tsukuyomiego i Susanoo
- Oczyszczenie po powrocie z Yomi: Po powrocie z krainy umarłych Izanagi postanowił oczyścić się z zanieczyszczeń, które zebrał podczas swojej podróży. W trakcie rytuału oczyszczenia w rzece narodziły się trzy ważne bóstwa:
- Amaterasu, bogini słońca (narodziła się z lewego oka Izanagiego),
- Tsukuyomi, bóg księżyca (z prawego oka),
- Susanoo, bóg burz i mórz (z nosa).
Te trzy bóstwa, znane jako „Trzej Czcigodni Synowie”, odegrały kluczowe role w japońskiej mitologii i stały się opiekunami trzech najważniejszych aspektów natury: słońca, księżyca i burz.
Symbolika Izanagi i Izanami
- Dualizm męski-żeński: Izanagi i Izanami są personifikacją sił męskich i żeńskich w kosmologii japońskiej. Ich połączenie reprezentuje harmonię i współpracę tych dwóch sił, a także ich konieczność w procesie stwarzania.
- Życie i śmierć: Relacja między Izanagi i Izanami symbolizuje nierozłączność życia i śmierci. Ich współpraca przyniosła życie w postaci wysp Japonii i innych bóstw, ale ich rozstanie przypomina o tym, że śmierć jest nieuniknioną częścią życia.
- Czystość i zanieczyszczenie: Mit o oczyszczeniu Izanagiego podkreśla wagę rytuałów oczyszczających w kulturze japońskiej, które są kluczowe w religii shinto. Zanieczyszczenia duchowe, takie jak kontakt ze światem zmarłych, muszą być usunięte, aby przywrócić równowagę.
Podsumowanie
Izanagi i Izanami są fundamentem japońskiej mitologii stworzenia, a ich historia obejmuje zarówno akt stworzenia wysp Japonii, jak i narodziny najważniejszych bóstw. Przez ich miłość, współpracę i ostateczne rozstanie, mity te symbolizują cykle natury, dualizm sił męskich i żeńskich oraz nieuchronność śmierci jako części życia.
