Praski zegar astronomiczny, znany również jako Orloj, to średniowieczny zegar astronomiczny znajdujący się na południowej ścianie Ratusza Staromiejskiego w Pradze w Czechach. Został zbudowany w 1410 roku przez zegarmistrza Mikuláša z Kadania i astronoma Jana Šindla. Jest to jeden z najsłynniejszych zegarów astronomicznych na świecie.
Zegar składa się z trzech głównych części:
- Zegar astronomiczny: Ta część zegara pokazuje położenie Słońca, Księżyca i gwiazd. Posiada również zodiakalny pierścień z 12 znakami zodiaku.
- Kalendarz: Ta część zegara pokazuje datę i miesiąc. Posiada również 12 medali, z których każdy przedstawia inny miesiąc roku.
- Animacja: Ta część zegara pokazuje paradę apostołów, która odbywa się co godzinę. Posiada również figury Śmierci, Turka, Marności i Chciwości.
Jak zrozumieć zegar:
- Zegar astronomiczny: Aby odczytać czas z zegara astronomicznego, należy spojrzeć na położenie Słońca i Księżyca na tarczy. Słońce jest reprezentowane przez złotą kulę, a Księżyc przez srebrną kulę.
- Kalendarz: Aby odczytać datę z kalendarza, należy spojrzeć na datę wyświetlaną w centralnym okienku. Aby odczytać miesiąc, należy spojrzeć na medalion wyświetlany w górnym okienku.
- Animacja: Animacja odbywa się co godzinę. O każdej godzinie apostołowie pojawiają się w okienkach nad zegarem. Śmierć, Turek, Marność i Chciwość również poruszają się podczas animacji.
Linki do artykułów w internecie:
- Artykuł na Wikipedii o praskim zegarze astronomicznym: https://pl.wikipedia.org/wiki/Praski_zegar_astronomiczny
Tytuły książek o praskim zegarze astronomicznym:
- „Praski zegar astronomiczny” autorstwa Milana Kundery
- „Zegarmistrz z Pragi” autorstwa Edwarda Rutherfurda
- „Tajemnica praskiego zegara” autorstwa Petera V. Brett
Filmy:
- „Orloj: The Astronomical Clock of Prague” (2009) – Ten film dokumentalny wyreżyserowany przez Pavla Koutecký’ego opowiada historię zegara i jego znaczenie dla Pragi.
- „The Secrets of the Prague Clock” (2011) – Ten film dokumentalny wyreżyserowany przez Petera Lhotáka bada konstrukcję zegara i jego mechanizmy.
- „The Prague Astronomical Clock: A Masterpiece of Engineering” (2012) – Ten film dokumentalny wyreżyserowany przez Davida Hendela opisuje technologię stojącą za zegarem i jego znaczenie dla historii astronomii.
Oprócz filmów dokumentalnych, istnieje również kilka filmów fabularnych, w których pojawia się praski zegar astronomiczny. Oto kilka przykładów:
- „The Golem” (1920) – Ten film niemy opowiada historię golema, stworzonego przez rabina, aby chronić praską społeczność żydowską. Zegar pojawia się w kilku scenach filmu.
„The Fabulous Baron Munchausen” (1962) – Ten film komediowy opowiada historię barona Munchausena, który podróżuje po świecie, przeżywając niesamowite przygody. Zegar pojawia się w jednej ze scen filmu, w której baron ucieka przed tłumem.
„The League of Extraordinary Gentlemen” (2003) – Ten film akcji oparty jest na powieści graficznej o tej samej nazwie i opowiada historię grupy superbohaterów, którzy walczą z ligą złoczyńców. Zegar pojawia się w jednej ze scen filmu, w której bohaterowie walczą z Fantom Opery.
Praski zegar astronomiczny to fascynujący przykład sztuki i inżynierii. Jest to popularny temat filmów dokumentalnych i filmów fabularnych.
Legenda o praskim Zegarze:
Według legendy zegar został skonstruowany przez mistrza Hanuša z Růže. Po ukończeniu dzieła rajcy miejscy obawiali się, że Hanuš stworzy podobne zegary dla innych miast, co pozbawi Pragę jej wyjątkowości. W złości kazali go oślepić, aby nie mógł powtórzyć swojego dzieła.
Hanuš, pogrążony w rozpaczy, rzucił się w tryby zegara i zginął. Według legendy jego duch nawiedza zegar do dziś, a jego szczęk słychać co godzinę, gdy apostołowie wychodzą z okienek.
Inna legenda głosi, że Hanušowi udało się uciec przed rajcami i udał się do Wenecji, gdzie zbudował kolejny zegar astronomiczny. Ten zegar miał być jeszcze bardziej imponujący niż praski, co miało udowodnić, że rajcy popełnili błąd, oślepiając go.
Niezależnie od tego, która legenda jest prawdziwa, praski zegar astronomiczny pozostaje fascynującym miejscem, które do dziś inspiruje artystów i pisarzy.
Podobny zegar znajduje się także w Wenecji.
W Wenecji znajduje się zegar astronomiczny, który jest łudząco podobny do praskiego Orloja. Znajduje się on na wieży Torre dell’Orologio na placu św. Marka.
Wenecki zegar został zbudowany w 1499 roku przez Giannantonio de’ Dondi i jego syna Giovanni Paolo. Jest to mechaniczny zegar astronomiczny, który pokazuje czas, datę, fazy Księżyca, położenie Słońca i gwiazd oraz znaki zodiaku. Zegar posiada również animowane figury, które poruszają się co godzinę.
Chociaż wenecki zegar jest podobny do praskiego Orloja, istnieją między nimi pewne różnice. Wenecki zegar jest bardziej skomplikowany i posiada więcej funkcji. Posiada również bardziej bogato zdobioną tarczę zegarową.
Nie wiadomo, czy Hanuš z Růže rzeczywiście miał udział w budowie weneckiego zegara. Istnieje jednak wiele dowodów na to, że obaj zegarmistrzowie inspirowali się tymi samymi źródłami.
Jeśli odwiedzasz Wenecję, koniecznie obejrzyj zegar astronomiczny na Torre dell’Orologio. Jest to imponujący przykład sztuki i inżynierii, który z pewnością Cię zachwyci.
Oto kilka linków do stron internetowych z większą ilością informacji o weneckim zegarze astronomicznym:
- Wikipedia: Wieża zegarowa (Wenecja): https://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCa_zegarowa_(Wenecja
- Italia by Natalia: TORRE dell’OROLOGIO – wieża zegarowa w Wenecji: https://italia-by-natalia.pl/torre-dellorologio-wieza-zegarowa-w-wenecji/
- Redro: Plakat: Zegar astronomiczny wieża w Wenecji: https://redro.pl/plakat-zegar-astronomiczny-wieza-w-wenecji,59028314
One Comment